The 24th European Early Childhood Education Research Association conference Abstract Book (Crete, Greece 07 – 10th September 2014)
The conference theme ‘US, THEM & ME: Universal, Targeted or Individuated Early Childhood Programmes’ has been created to generate an active and participatory dialogue which focuses on quality, social justice and equity in early childhood development (ECD) programmes. Worldwide, the evidence is clear about the beneficial impact of quality ECD, economically, socially and educationally. It has been shown to have the capacity to open up possibilities and opportunities for all children for lifetime achievement and fulfilment. It has also been shown that poor quality ECD exacerbates inequalities. The 24th EECERA conference Abstract Book and Programme http://www.eecera2014.org/Docs/NEW%20Abstract%20book%20for%20website%20200814.pdf

 

Quality Matters in Early Childhood Education and Care, OECD 2012 – 2013
Οι εκδόσεις αυτές αποτελούν ένα γρήγορο οδηγό αναφοράς για τα προγράμματα προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Δείτε τις εδώ http://www.oecd-ilibrary.org/education/quality-matters-in-early-childhood-and-education_22269673

The CARE project
CARE is a collaborative project funded by the European Union to address issues related to the quality, inclusiveness, and individual, social, and economic benefits of early childhood education and care in Europe. The project will continue until December, 2016. The central goal of CARE is to develop an evidence-based and culture-sensitive European framework of developmental goals, quality assessment, curriculum approaches, and policy measures for improving the quality and effectiveness of early childhood education and care. http://ecec-care.org/

Early Childhood Education and Care, European Commission
The Commission has set out the priorities for early childhood education and care – with the aim of improving access to and the quality of services from birth to the start of compulsory schooling. Work on this started in 2012 in cooperation with international organisations and stakeholders. By 2020 at least 95% of pre-school children of 4 years or older should participate in early childhood education. Countries’ improvements in relation to the target are monitored on a yearly basis; EU countries are currently developing methods to monitor the quality of early childhood schooling and care.http://ec.europa.eu/education/policy/school/early-childhood_en.htm

Early Years, Education and Care, Eurochild
Eurochild aims to contribute to the early childhood policy debate in Europe and to support the work of the EU in this field. Universal, high quality, accessible, and affordable early years’ education and care services are crucial in the fight against child poverty and social exclusion. Early childhood services have a great potential for increasing child well-being, advancing child rights, achieving fundamental social democratic goals, and ensuring that all children have a fair start in life. A comprehensive approach to early years’ policies from children’s best interest point of view is essential. http://www.eurochild.org/en/policy-action/early-years-education-and-care/index.html

Προάγοντας την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών μέσω της προσχολικής εκπαίδευσης. NIEER, Policy Report, 2005
Στην έκθεση αυτή περιγράφεται η σημασία της κοινωνικής και συναισθηματικής ανάπτυξης των παιδιών, γίνεται ανασκόπηση των ενδείξεων που υποστηρίζουν ότι η υψηλής ποιότητας προσχολική εκπαίδευση μπορεί να προάγει την ανάπτυξη αυτή, και αναλύονται τα χαρακτηριστικά των προγραμμάτων τα οποία είναι πιθανότερο να ωφελούν τα παιδιά. Οι συστάσεις περιλαμβάνουν τον καθορισμό κριτηρίων για τα αποτελέσματα που αναμένεται να έχουν τα προγράμματα στην κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη και τη διεύρυνση της πρόσβασης σε ποιοτική προσχολική εκπαίδευση. Σύνοψη συστάσεων :
· Η ενίσχυση της κοινωνικής και συναισθηματικής ανάπτυξης πρέπει να αποτελεί βασικό στόχο των προσχολικών εκπαιδευτικών προγραμμάτων, χωρίς βέβαια αυτό να σημαίνει ότι δεν πρέπει να δίνεται έμφαση στη γνωστική ανάπτυξη. Τόσο η κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη όσο και η γνωστική ανάπτυξη είναι εξίσου σημαντικές.
· Θα πρέπει να καθοριστούν κριτήρια για τα αναμενόμενα αποτελέσματα των προγραμμάτων σχετικά με την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη.
· Θα πρέπει να διευρυνθεί η πρόσβαση σε προσχολικά προγράμματα υψηλής ποιότητας προκειμένου περισσότερα παιδιά να ωφεληθούν από εκπαιδευτικές εμπειρίες που θα βελτιώσουν την κοινωνική και συναισθηματική τους ανάπτυξη.
· Θα πρέπει να διασφαλιστεί ότι όλα τα προσχολικά προγράμματα είναι υψηλής ποιότητας, καθώς μόνο τέτοια προγράμματα υποστηρίζουν την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη. Χαρακτηριστικά των προγραμμάτων είναι ισχυρή ηγεσία, οι καλά προετοιμασμένοι και εκπαιδευμένοι παιδαγωγοί, το ισορροπημένο ωρολόγιο πρόγραμμα, ο εύλογος αριθμός μαθητών στις τάξεις και η συνεργασία με τους γονείς.
· Θα πρέπει να παρέχεται τεχνική υποστήριξη και εκπαίδευση σε όσους υλοποιούν τα προγράμματα προκειμένου να μπορούν να εφαρμόσουν αποτελεσματικά τις πρακτικές που υποστηρίζουν την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξη των παιδιών.
Δείτε εδώ http://www.recognitionandresponse.org/images/downloads/resources/General2/promotingsocialemotionaldevelopment.pdf

Προσχολική Εκπαίδευση στην Ευρώπη. Επιτεύγματα, Προκλήσεις και Δυνατότητες. Mathias Urban, Education International, 2009
Στόχος αυτής της μελέτης είναι να ρίξει φως στην ποικιλομορφία και την πολυπλοκότητα της προσχολικής εκπαίδευσης στην Ευρώπη, να παρουσιάσει τις επιτυχείς εξελίξεις και να επισημάνει τις δυνατότητες που υπάρχουν για τη δημιουργία βιώσιμης αλλαγής, με στόχο καλύτερους και πιο δίκαιους κοινωνικούς θεσμούς για τα μικρά παιδιά.  Συμπεράσματα:
· Είναι δημόσια ευθύνη να σεβόμαστε τα δικαιώματα των παιδιών και να διασφαλίζουμε ότι κάθε παιδί μπορεί να αναπτύξει το μέγιστο των δυνατοτήτων του.
· Η προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα είναι, επίσης, μια θεμελιώδης ανάγκη κάθε ανθρώπινης κοινωνίας. Μέσω της φροντίδας και της εκπαίδευσης των παιδιών, χτίζουμε αλλά και αναδομούμε την κοινότητα, διασφαλίζουμε τη συνέχεια της παράδοσης και επιτυγχάνουμε καινοτομίες και μετασχηματισμούς.
· Κατά τα τελευταία χρόνια, η προσχολική εκπαίδευση λαμβάνει πρωτοφανή προσοχή στη δημόσια και πολιτική σφαίρα σε διεθνές επίπεδο, αλλά κυρίως για οικονομικούς λόγους. Ο σύνδεσμος μεταξύ της Στρατηγικής της Λισσαβόνα και των στόχων της Βαρκελώνης για τη φροντίδα του παιδιού, είναι ένα σαφές παράδειγμα για αυτό το σκεπτικό.
· Οι έννοιες της ισότητας, της σχολικής επιτυχίας και της πρώιμης έναρξης της δια βίου μάθησης προσφέρουν μια άλλη οπτική σχετικά με την επένδυση στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, ενώ το ίδιο κάνει και η αυξανόμενη αναγνώριση των δικαιωμάτων των παιδιών σε εθνικό και διεθνές επίπεδο.
· Από την πλευρά όσων διαμορφώνουν πολιτικές, υπάρχει μια αυξανόμενη αναγνώριση για τη σημασία της ποιότητας του δυναμικού της πρώτης παιδικής ηλικίας για την επίτευξη φιλόδοξων στόχων. Αυτό υποστηρίζεται από τη διεθνή βιβλιογραφία.
Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η έκθεση του 1996 με τίτλο «Ποιοτικοί Στόχοι στις Υπηρεσίες για παιδιά» (Quality Targets in Services for Young Children), παρέχει ένα πολυδιάστατο πλαίσιο για την ποιότητα, προσδιορίζοντας, μεταξύ άλλων,  στόχους για πολιτικές, επένδυση, συμμετοχή και επαγγελματοποίηση. Δυστυχώς, το δεκαετές πρόγραμμα δράσης για την επίτευξη των στόχων αυτών, όπως προτάθηκε από το Δίκτυο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για ισότητα στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα δεν έχει υλοποιηθεί ακόμη. Δείτε εδώ  http://download.ei-ie.org/Docs/WebDepot/2009_EarlyChildhoodEducationInEurope_en.pdf

Πρώιμη ανάπτυξη του παιδιού: Ένας ισχυρός ισοσταθμιστής. Η Τελική Έκθεση της Επιτροπής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας σχετικά με τους κοινωνικούς καθοριστικούς παράγοντες της υγείας, 2007
Η παρούσα μελέτη συνθέτει τη γνώση σχετικά με τις ευκαιρίες για τη βελτίωση της κατάστασης της πρώιμης ανάπτυξης του παιδιού σε παγκόσμια κλίμακα. Με την αρχή, πως ότι βιώνει ένα παιδί κατά τα πρώτα χρόνια ζωής τους θέτει ένα κρίσιμο θεμέλιο για όλη τη διάρκεια της ζωής του, παρέχει ένα πλαίσιο για την κατανόηση των περιβαλλόντων (και τωνχαρακτηριστικών τους), που παίζουν σημαντικό ρόλο στον στην πρώιμη ανάπτυξη.
Η κύρια στρατηγική ματιά αυτού του εγγράφου είναι ότι η φροντίδα που θα λάβουν τα παιδιά από τα περιβάλλοντα, στα οποία μεγαλώνουν, ζουν και μαθαίνουν – γονείς, φροντιστές, οικογένεια και κοινότητα – θα έχει την πιο σημαντική επίδραση στην ανάπτυξή τους. Στις περισσότερες περιπτώσεις, οι γονείς και όλοι όσοι παρέχουν φροντίδα στα παιδιά δεν μπορούν να μπορούν να καταφέρουν το καλύτερο δυνατό χωρίς βοήθεια από τους τοπικούς, εθνικούς και διεθνείς φορείς. Οι κυβερνήσεις και οι κοινωνίες των πολιτών μπορούν να λειτουργήσουν σε συνεργασία για να παρέχουν ισότιμη πρόσβαση στην καλύτερη δυνατή φροντίδα για όλα τα παιδιά. Δείτε εδώ http://whqlibdoc.who.int/hq/2007/a91213.pdf

Προσχολική Εκπαίδευση και Φροντίδα στην Ευρώπη: Αντιμετωπίζοντας τις Κοινωνικές και Πολιτισμικές Ανισότητες. Education, Audiovisual and Culture Executive Agency, Eurydice, Brussels, 2009
Είναι συχνή η άποψη ότι οι στόχοι της αποτελεσματικότητας και της ισότητας στην εκπαίδευση είναι αντιτιθέμενοι και ότι ο καθένας ξεχωριστά μπορεί να επιτευχθεί μόνο εις βάρος του άλλου. Ωστόσο, η Επιτροπή, στην Ανακοίνωση του 2006 με τίτλο  «Αποδοτικότητα και ισότητα στο πλαίσιο των ευρωπαϊκών συστημάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης», υποστήριξε ότι «η ισότητα και η αποδοτικότητα, εάν εξεταστούν στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προοπτικής, είναι, ουσιαστικά, αλληλοενισχυόμενοι στόχοι». Αυτό ισχύει περισσότερο από οπουδήποτε σε σχέση  με την προσχολική εκπαίδευση. Είναι πιο αποτελεσματικό, αλλά και πιο δίκαιο, να επενδύει κανείς στην εκπαίδευση πολύ νωρίς: το να διορθώνεται αργότερα το πρόβλημα, δεν είναι μόνο άδικο, αλλά και ισχυρά αναποτελεσματικό. Και αυτό γιατί η προσχολική εκπαίδευση δεν εξυπηρετεί μόνο τη μετέπειτα μάθηση, αλλά και επειδή ένας σημαντικός αριθμός στοιχείων υποδεικνύει ότι, ειδικά για τα παιδιά που βρίσκονται σε μειονεκτική θέση, μπορεί να επιφέρει μεγάλα κοινωνικά και οικονομικά οφέλη.
Σε αυτήν την Ανακοίνωση, η Επιτροπή κατέληξε ότι «Η προσχολική εκπαίδευση έχει τα μεγαλύτερα οφέλη όσον αφορά τις επιδόσεις και την κοινωνική προσαρμογή των παιδιών. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να επενδύσουν περισσότερους πόρους στην προσχολική εκπαίδευση ως αποτελεσματικό μέσο για τη διαμόρφωση της βάσης για περαιτέρω μάθηση, αποτρέποντας την πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου και αυξάνοντας την ισότητα ως προς τα αποτελέσματα και τα γενικά επίπεδα δεξιοτήτων». Για το λόγο αυτό, αναγνώρισε την προσχολική εκπαίδευση ως θέμα προτεραιότητας για συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών  και συγκεκριμένα για την προαγωγή της γενικευμένης, ισότιμης πρόσβασης και την ενίσχυση της ποιότητας παροχής και της υποστήριξης των εκπαιδευτικών.
Η μελέτη αυτή αποτελεί μέρος της συνέχειας της παραπάνω Ανακοίνωσης και εξετάζει τα διαθέσιμα δεδομένα και τις εθνικές πολιτικές σχετικά με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα στην Ευρώπη. Περιλαμβάνει τρία μέρη: 1) μία επισκόπηση της επιστημονικής βιβλιογραφίας για την επίδραση που έχει η υψηλής ποιότητας εκπαίδευση και φροντίδα στα παιδιά, 2) ένα κεφάλαιο που παρουσιάζει στατιστικά δεδομένα για σχετικά δημογραφικά χαρακτηριστικά των οικογενειών στην Ευρώπη, καθώς και τα ποσοστά συμμετοχής τους σε προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, 3) μια συγκριτική ανάλυση μέτρων πολιτικής βάσει των πληροφοριών που συλλέγονται από τις εθνικές μονάδες του Δικτύου «Ευρυδίκη».
Δείτε εδώ http://eacea.ec.europa.eu/about/eurydice/documents/098EN.pdf

Προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα: Παροχή σε όλα τα παιδιά μας του καλύτερου δυνατού ξεκινήματος για τον κόσμο του αύριο. Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2011
Τον Φεβρουάριο του 2011 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, την οποία ακολούθησαν συμπεράσματα του Συμβουλίου τον Μάιο του 2011. Στα συμπεράσματα αυτά, τα κράτη μέλη κλήθηκαν να αναλύσουν τις σημερινές διατάξεις τους σχετικά με την προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα, εστιάζοντας ιδιαίτερα την προσοχή στην προσβασιμότητα και την ποιότητα τους και να ενισχύσουν τα μέτρα για την εξασφάλιση και τη γενική πρόσβαση σε υπηρεσίες προσχολικής εκπαίδευσης και φροντίδας υψηλής ποιότητας, καθώς και να επενδύσουν στην προσχολική εκπαίδευση και φροντίδα ως μέσο ενίσχυσης της ανάπτυξης. Κατεβάστετο PDF

From Neurons to Neighborhoods: The Science of Early Childhood Development. Jack Shonkoff, The National Academies Press, 2000
Αυτό το ηλεκτρονικό αντίγραφο του βιβλίου με τίτλο “From Neurons to Neighborhoods: The Science of Early Childhood Development” αφορά την ανάπτυξη των παιδιών και καλύπτει την έρευνα σχετικά με την περίοδο που ξεκινά πριν από τη γέννηση και φτάνει μέχρι την πρώτη ημέρα του νηπιαγωγείου. Παρουσιάζει τις προσπάθειες να γίνει κατανοητός ο τρόπος με τον οποίο οι πρώτες εμπειρίες επηρεάζουν όλες τις πτυχές της ανάπτυξης, από τα νευρωνικά κυκλώματα του εγκεφάλου έως το διευρυνόμενο δίκτυο των κοινωνικών σχέσεων ενός παιδιού, τις σταθερές και μεταβαλλόμενες πολιτισμικές αξίες της κοινωνίας στην οποία οι γονείς μεγαλώνουν τα παιδιά τους. Περιλαμβάνει την προσπάθεια κατανόησης της τυπικής πορείας της πρώιμης παιδικής ηλικίας, καθώς και τα άτυπα αναπτυξιακά «μονοπάτια» που χαρακτηρίζουν τις προσαρμογές των παιδιών με αναπηρίες. Κατεβάστε το PDF

Υπηρεσίες  εκπαίδευσης και φροντίδας στην πρώιμη ηλικία στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Proceedings of the ChildONEurope Seminar and integrated review. Istituto degli Innocenti di Firenz, 2010
Το πρώτο κομμάτι αυτής της δημοσίευσης περιλαμβάνει τις δημοσιεύσεις του Σεμιναρίου ChildONEurope που πραγματοποιήθηκε στην Φλωρεντία τον Ιανουάριο του 2010. Το συγκεκριμένο Σεμινάριο είχε ως στόχο την προώθηση της ανταλλαγής απόψεων σχετικά με τον αντίκτυπο που μπορούν να έχουν αυτές οι υπηρεσίες στην προαγωγή της κοινωνικής ένταξης και της καταπολέμησης του κινδύνου του κοινωνικού αποκλεισμού κυρίως των κοινωνικά μειονεκτούντων παιδιών στο πλαίσιο μιας καθολικής πρόσβασης στις υπηρεσίες αυτές. Δόθηκε έμφαση στην ταυτότητα των παιδιών και την ποιότητα των υπηρεσιών εκπαίδευσης και φροντίδας στην πρώιμη ηλικία, την πρόσβαση σε αυτές τις υπηρεσίες, τα έξοδα για τις οικογένειες, την προώθηση των δικαιωμάτων των παιδιών, την ανάπτυξη των υπηρεσιών και την πρόληψη του κοινωνικού αποκλεισμού.
Το δεύτερο μέρος αποτελείται από μια επισκόπηση των πιο σημαντικών ευρωπαϊκών εκθέσεων  στο θέμα που έχουν συνταχτεί από διεθνείς οργανισμούς. Εκπονήθηκε με σκοπό να παρέχει στους αρμόδιους χάραξης πολιτικής πληροφορίες για τις κύριες προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις σήμερα, για τη δημιουργία αποτελεσματικών υπηρεσιών εκπαίδευσης και φροντίδας στην πρώιμη ηλικία και ολοκληρωμένων πολιτικών.
Δείτε το PDF  http://www.childoneurope.org/issues/publications/ECEC_Report_rev.pdf