Η πρώτη παιδική ηλικία (2-6 ετών) είναι η περίοδος κατά την οποία, πέρα από τις σημαντικές κατακτήσεις στη γνωστική τους ανάπτυξη αλλά και σε συνάρτηση με αυτές, τα παιδιά θεμελιώνουν την αυτοαντίληψή τους, αναπτύσσουν την προσωπικότητά τους και εξοικειώνονται με κοινωνικές και πολιτισμικές προσδοκίες σχετικά με τη συμπεριφορά τους. Τα παιδιά σταδιακά αναγνωρίζουν και κατανοούν τα συναισθήματά τους αλλά και τα συναισθήματα των άλλων. Επίσης, μαθαίνουν να εκφράζουν και να διαχειρίζονται τα συναισθήματα, τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους με τρόπους αφενός επιβοηθητικούς για τον ίδιο τους τον εαυτό και αφετέρου κοινωνικά αποδεκτούς. Κατά την ίδια αναπτυξιακή περίοδο, εγκαθιδρύουν και διατηρούν σχέσεις με σημαντικούς άλλους. Η ανάπτυξη της προσωπικότητας και η κοινωνικο-συναισθηματική ανάπτυξη στη βρεφική και πρώτη παιδική ηλικία είναι πολύ σημαντική για τη μετέπειτα ζωή του παιδιού, δεδομένου ότι θέτει τα θεμέλια για την ψυχοκοινωνική του ανάπτυξη, την ψυχική του υγεία και ευεξία, τη μαθησιακή του ικανότητα, τις σχέσεις του με τους άλλους και τα επιτεύγματά του σε όλους τους τομείς.
Οι σχέσεις που βιώνουν τα παιδιά με σημαντικούς ενήλικες αλλά και με συνομήλικους τόσο στο πλαίσιο της οικογένειας όσο και εκτός αυτής, όπως σε βρεφικούς και παιδικούς σταθμούς και νηπιαγωγεία, έχουν καθοριστική επίδραση στην ανάπτυξη της προσωπικότητας και στην κοινωνικο-συναισθηματική τους ανάπτυξη. Οι εμπειρίες με τα μέλη της οικογένειας, τους παιδαγωγούς και όλους τους επαγγελματίες που εμπλέκονται στη φροντίδα τους, παρέχουν στα παιδιά την ευκαιρία να μάθουν για τις κοινωνικές σχέσεις, τις προσδοκίες, τα συναισθήματα αλλά και για τον ίδιο τους τον εαυτό. Οι επαγγελματίες που εργάζονται με παιδιά προσχολικής ηλικίας μπορούν να υποστηρίξουν την κοινωνική και συναισθηματική ανάπτυξή τους με διάφορους τρόπους, όπως μέσω της αλληλεπίδρασής τους με τα μικρά παιδιά και της σχέσης που αναπτύσσουν μαζί τους, μέσω της επικοινωνίας με την οικογένεια και της υποστήριξης των γονέων, μέσω της οργάνωσης του φυσικού χώρου στο περιβάλλον φροντίδας, καθώς και μέσω του σχεδιασμού και της εφαρμογής προγραμμάτων εκπαίδευσης.